De Gorilla en de Jongen - Phil Earle

Kippenvel liep over mijn lijf en tranen prikten achter mijn ogen, tijdens mijn eerste ´fysieke´ dodenherdening in drie jaar. Nieuwe, waargebeurde vrhalen over de Tweede Wereldoorlog duiken nog altijd jaarlijks op, en zijn anno 2022 voor velen pijnlijk actueel geworden. Het vertellen van deze verhalen is belangrijk, of het nu gaat om de geschiedenis van ons eigen land, het heden in ons eigen continent, of juist verder weg. Een oorlog gaat om meer dan gevechten en historische feitelijkheden, maar vooral ook om mensen en emoties. Dé reden dat ik mij inschreef voor de leesclub van Hebban met De Gorilla en de Jongen van Phil Earle. De link naar de leesclubpagina vind je hier.

´Hij keek omhoog naar de hemel, maar zag niets. Geen zon, geen bommenverwerper en -belangrijker nog- geen hoop.´

Het verhaal begint met Joseph, die tijdens de Blitz niet weg uit, maar juist naar Londen wordt gestuurd en onder de zorg van Mevrouw F komt te staan. Veel weten we niet van zijn geschiedenis, maar Joseph is duidelijk lastig in de omgang, iets waarin de beide karakters overeenkomen en wat zorgt voor enige spanning onderling. Mevrouw F blijkt daarnaast een dierentuin te onderhouden, en hier doet onze derde nukkige hoofdpersoon zijn intrede: de gorilla Adonis. Joseph moet meehelpen met de dierverzorging en terwijl hij zijn weg probeert te vinden, verschijnen er barstjes in zijn schild en ontstaat een band met Adonis, maar ook met Syd, een meisje uit de buurt. Maar wat gebeurt er de bommen regenen en Adonis kan ontsnappen? Zal Joseph of mevrouw F in staat zijn de trekker over te halen als het nodig is? 

Dit vraagstuk, losjes gebasseerd op een waargebeurd verhaal, vormt de basis van het jeugdboek tegen de achtergrond van Engeland tijdens WOII. Heel nadrukkelijk komt de historische setting niet naar voren, het dient meer als decor. Op de voorgrond volgen we vooral de hoofdpersonen, die allemaal op hun eigen manier proberen om te gaan met rouwverwerking en hun zoektochten naar (emotionele) veiligheid. En dat vond ik een sterk onderdeel van wat Earle probeerde neer te zetten. Als auteur probeert hij over te brengen dat mensen, maar ook veel andere diersoorten op een bepaalde manier behoefte hebben aan bescherming, pijn en verdriet ervaren.

Als er nooit over dingen wordt gepraat, nestelingen zich in je, verspreidinge zich en gaan ze etteren. (..) Het neemt bezit van je, het gaat je beheersen.´

Bovendien komen ook andere thema´s aan bod, zoals vriendschap en verlies, die Earle op een begrijpelijke, maar niet te simpele wijze aan de lezer brengt. Het verhaal wordt zonder bijzondere techniek in perspectief of chronologie verteld, waardoor het boek toegankelijk is voor tieners. Tegelijk zitten er ook mooie zinnen in die voor de oudere lezer oplichten, en voor de jongere lezer juist zorgen voor meer begrip van bepaalde situaties. Deze dragen ook de nodige boodschappen mee, die Earle de lezer wil aanreiken. Veel thema´s zullen dan ook herkenbaar zijn of zorgen voor meer begrip onder tieners, vooral over wat oorlog met mensen kan doen.

Toch waren er ook elementen waarbij ik wat miste in het boek. Zo ontvouwt slechts een deel van de geschiedenis van mevrouw F en Joseph, maar blijft meer in het ongewisse dan prettig is. Hier had de schrijver meer de diepte in gemogen, zonder dat het afbreuk doet aan de leesbaarheid. Daarnaast had dit waarschijnlijk gezorgd voor een beter einde van het verhaal, die namelijk voor mij té abrupt voelde. Het leek wel alsof er ineens een climax ingefietst moest worden, en als lezer bleef ik met losse eindjes zitten die ik geen plaats kon geven. Dit terwijl het middenstuk juist kabbelend en herhalend overkwam.

Ondanks deze minpunten, vond ik het boek wel uniek, onder meer door de setting (Londense dierentuin) en het plot, maar ook door de diversiteit aan vriendschappen en manieren waarop mensen kunnen omgaan met verlies. Zeker voor de jongere lezer is het boek dan een echte aanrader, die genoeg stof tot nadenken krijgt door de lessen die Earle inmengt, maar ook vanwege de spanning van de oorlog. Zij zullen waarschijnlijk ook minder informatie uit de losse eindjes missen, net als misschien de diepgang van de oorlog. In ieder geval kan het boek wel aanleiding geven tot gespreksvoering hierover met de doelgroep, zowel over WOII als over andere aangestipte thematiek, zoals rouw en verbinding.

Met dank aan Hebban & KokBoekencentrum voor het recensie-exemplaar!

Titel: De Gorilla en de Jongen

Auteur: Phil Earle

Bladzijden: 286

Uitgeverij: KokBoekencentrum (2022)

ISBN: 9789026625121