Animal - Lisa Taddeo

 Trigger warnings in dit boek: drugs, seksueel misbruik, ZM.

Middels een winacie uit de Engelse catalogus Van Ditmar won ik een advanced reading copy (proefversie) van Animal, geschreven door Lisa Taddeo. Het boek is onlangs eveneens verschenen in het Nederlands, onder de titel Beest. De auteur werd in één klap beroemd na het schrijven van het non-fictieboek´Three women´, waarin drie vrouwen openhartig en gedetailleerd over hun seksuele verlangens, ervaringen, maar ook over een misbruikverleden. Animal is haar eerste roman, een pittig boek vol met eventuele triggers rondom misbruik, dat vrij grafisch kan zijn, maar bovenal een unieke psychologische roman, dat een rauwe observatie geeft van een mogelijk levensverloop na het meemaken van dergelijk trauma.

If someone asked me to describe myself in a single word, depraved is the one I would use. The depravation has been useful to me. Useful to what end, I couldn’t say. But I have survived the worst. Survivor is the second word I’d use. 

We stappen met Animal direct in een scène waarin het hoofdpersonage, Joan, getuige is van de zelfmoord van één van haar minnaars, terwijls ze dineert met een andere minnaar. Ze vlugt het restaurant, New York en haar leven uit, met het doel Alice te vinden. We weten nog niet wie deze vrouw is, maar Joan vertoont obsessief gedrag rondom haar en het idee dat dit haar verder zal helpen.

Ondertussen wordt in haar nieuwe omgeving, op een erf in LA, waar ze woont met een oude verhuurder die haar aanziet voor zijn overleden vrouw, en een knappe, jonge medehuurder, verder duidelijk dat onze hoofdpersoon een probleem heeft met mannen. Ze noemt zichzelf, in briefvorm aan de lezer, verdorven. Waarom dit zo is, welke ervaringen hier aan voorafgegaan zijn, ontvouwen zich in de gesprekken die met Alice zullen volgen. Langzaam krijgen we een beeld van Joan, vervuld van woede om wat haar is aangedaan, in zowel haar vroege jeugd, maar ook hoe ze later haar lichaam inzette om op haar beurt mannen te gebruiken, om zo de mannen voor te zijn die haar lijken te willen gebruiken. Tegen het einde vallen meer en meer puzzelstukjes op de plek, wanneer de lezer ontdekt wie Alice is in het verhaal, welke herinneringen op de bodem liggen van Alice´s gedrag en haar denkbeelden, en wie de geadresseerde is van deze roman-in-briefvorm. 

“If there are too many bad things, [people] plug their ears and vilify the victim,”

Ik vond het verhaal bijzonder, maar heftig. Het laat zien hoe diep de wonden van psychisch trauma kunnen zijn, en vooral, hoe gebeurtenissen op jonge leeftijd een spiraal van negatieve ervaringen kunnen vormen. Het raakt aan de soms dunne scheidingslijn tussen slachtoffer en dader, en hoe wrokgevoelens en wraak soms juist een uiting kunnen zijn van andere emoties. De hoofdpersoon probeert vooral emotieloos door het leven te worstelen, haar gevoelens uit te schakelen en kan heel stoïcijns overkomen. Doordat het verhaal in briefvorm is opgeschreven, distantieert het verhaal nog meer van de innerlijke wereld van Joan. Joan is een personage dat zowel mijn empathie wekt, maar ook beangstigt. Joan noemt zichzelf verdorven, en beschrijft zichzelf alsof alleen het dierlijke in haar het verleden overleeft heeft. Ze is een anti-heldin, rauw en onbewerkt, opgeschreven met al haar tekortkomingen. Het is soms lastig in haar hoofd te komen en veel van haar acties roepen vragen op, over haar verleden, maar ook over het doel. Is het een vorm van destructief gedrag, of zoekt ze een vaderfiguur? En wat maakt dat ze vrijwel alle situaties, hoe doodgewoon ook, seksualiseert? Tussen de regels door is het schreeuwende verlangen naar erkenning en de diepe eenzaamheid voelbaar, en de beschadigingen die een mens kan oplopen. Het is duidelijk dat Taddeo weet welke uitwerkingen dit kan hebben op de psyche van een mens.

Lisa Taddeo heeft een bijzondere, grafische manier van schrijven- for better and worse. Zowel de heftige scènes, die naar mijn mijn mening te expliciet beschreven zijn, maar ook de observaties van de omgeving vormen een duidelijk beeld in het hoofd van de lezer. Opmerkelijk is ook hoe ze zintuigelijke waarnemingen in de omgeving omschrijft, met vrij unieke vergelijkingen en die anders zo gemakkelijk aan het bewustzijn zouden ontsnappen. (ant-colored hairs piercing through her white skin"). In zowel haar omgevingsschets als uitwerking van de hoofdpersoon wordt me bovenal duidelijk dat Lisa een journalist is, bedreven in observaties van mensen en situaties.

In Animal gebeuren er veel heftige dingen, die menig lezer geen plezierige leeservaring zal gevenIk moest het verhaal in tijden even opzij leggen, omdat het me te grafisch en te veel ellende was, maar dat is ook juist de bedoeling die Taddeo met dit boek heeft. Ze wil onder de huid kruipen, en een oncomfortabel gevoel geven en maatschappelijke vraagstukken ter gehore brengen, zoals hoe de opeenstaping van oude pijnplekken een mens kan veranderen en hoe de wereld naar deze personen kijken. Taddeo´s boodschap is ook vooral gericht op het onderscheid dat we maken tussen mannen en vrouwen wanneer zij reageren uit opgekropte en onverwerkte emoties, met name die van wrok. Een continue schurend verhaal dat aan het denken laat over of Joan verdorven is, of juist de omgeving die haar hiertoe dwong.