The curious incident of the dog in the night-time - Mark Haddon

Tegen het einde van mijn cursus psychopathologie werd in het college over Autisme Spectrum Stoornis (ASS) het boek The curious incidident of the dog in the night-time aangeraden. Met mijn eigen kennis rondom neurodiversiteit (s/o Neurodiversity Foundation) was in geïntrigeerd door de flaptekst en vroeg ik me vooral af hoe het zat met de reprensentatieve weergave van een hoofdpersoon met ASS. Het boek heeft namelijk enerzijds gezorgd voor meer bekendheid van de diagnose ´asperger´, maar anderzijds werd het verdeeld ontvangen onder mensen die zelf binnen het spectrum vallen en hun omgeving. 

Christopher is vijftien en heeft een vorm van autisme. Hij weet veel van wiskunde, maar weinig van mensen. Hij houdt van lijstjes, patronen en de waarheid. Hij houdt niet van de kleuren geel en bruin en hij wil niet aangeraakt worden. Christopher is in zijn eentje nooit verder geweest dan het eind van de straat. Maar wanneer blijkt dat de hond van de buurvrouw vermoord is, gaat hij op onderzoek uit. Hij begint aan een indrukwekkende reis die zijn veilige bestaan volledig overhoop gooit.

 

Allereerst valt de orginele vormgeving van het boek direct op. De hoofdstukken zijn genummerd op basis van priemgetallen, het is voorzien van verschillende illustraties en er is geen vaste schrijfstijl, omdat het boek de lezer meeneemt in het hoofd en de gedachtengang van Christopher. Ik werd in het verhaal gezogen en had het gevoel alsof zijn gedachtengang op sommige momenten de mijne was. Een sterk staaltje vertelkunst van de schrijer dus. Daarnaast legt Christopher op een haast kinderlijke manier uit waarom hij dingen leuk vindt (zoals wiskunde) en juist niet (zoals de kleur bruin), waardoor het verhaal vlot wegleest en het ook niet lastig is anders te denken dan een neurotypisch persoon zou doen.

"Prime numbers are what is left when you have taken all the patterns away. I think prime numbers are like life. They are very logical but you could never work out the rules, even if you spent all your time thinking about them."

Echter voldoet de hoofdpersoon aan veel stereotyperingen rondom ASS, en voelde het een beetje alsof alle klassieke symptomen afgevinkt werden voor Christopher. Een beetje vergelijkbaar met the Rainman; personen met ASS kúnnen zo zijn, maar lang niet allemaal zijn ze verzot op wiskunde en vertonen weinig empathie voor de mensen om hen heen. Wel geeft het boek een duwtje in de richting over waarom onze maatschappij zo lastig is voor mensen met een neurodivers brein, maar het boek is bovenal fictie en geen realistische inkijk. Ik vind het daarom ook belangrijk te vermelden dat de auteur weinig onderzoek deed voor hij het boek schreef en daarnaast zelf geen diagnose heeft in het autisme-spectrum. 

Wat betreft de verhaallijn was ik wel tevreden. Het zou zo een kinderboek kunnen zijn door de eenvoudige taal en uitleg van Christopher in zijn hoofd, maar tegelijkertijd ook heel prettig leesbaar voor een volwassene. De curious incident is een soort detective-verhaal, waarbij je samen met de hoofdpersonage tegelijkertijd de puzzelstukjes legt en er ook een heel ander verhaal ontvouwt achter de moord op de hond. Het heeft een aantal verrassende wendingen en ik bleef me steeds afvragen wie de moordenaar was. Door de moeite die Christopher heeft met het nemen van perspectief, blijven de overige personages erg vlak, waardoor ook lastigere thema´s zoals scheidingen weinig diepgang krijgen. Toch steekt het boek goed in elkaar, en passen de verschillende gedragingen van Christopher goed bij elkaar. Bovenal zet de auteur een orginele manier van een  ´whodunit´ neer, zowel in perspectief als stylistisch. 

Een origineel en vermakelijk verhaal, maar met de belangrijste noot dat The curious incident echt fictie is en wellicht de lezer doet prikkelen om te leren over wat écht leven met een neurodivers brein inhoudt. In dat geval raad ik je zeker aan een boek te lezen van een ervaringsdeskundige en je te verdiepen in de wereld van de uitdaging en niet alleen de belemmering die het spectrum met zich draagt.

Titel: The curious incident of the dog in the night-time

Auteur: Mark Haddon

Uitgeverij: Random House (2003)

Pagina´s: 271

ISBN: 0099470438